ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ YAZIM KILAVUZU

Araştırma çalışmasının birinci bölümünden önce yer alması gereken hususlar arasında sırasıyla başlık, özet, içindekiler ve araştırmanın içeriğine göre tablolar, şekiller, grafikler, resimler ile fotoğraflar listesi sayfalarından biri ya da birkaçı bulunur.
KAPAK SAYFASI
Araştırmanın yazılı ilk sayfası başlık sayfasıdır. Bu sayfada sırasıyla araştırmanın başlığı, araştırmayı hazırlayanı tanıtıcı bilgi , araştırmanın türü (vize araştırması, final araştırması), araştırmanın sunulduğu kurumun bulunduğu şehir, üniversite ve fakülte/yüksekokul adı ile tarih yer alır. Bu bilgilerin kapak sayfasına yerleştirilmesi Ek 2’deki örnekte olduğu gibidir.
ARAŞTIRMANIN BAŞLIĞI NASIL OLMALI? Başlık araştırmanın içeriğini açıkça yansıtır nitelikte olmalıdır. Başlığın çok uzun, anlaşılması güç genel terimlerden oluşmamasına dikkat edilmelidir. Araştırma başlığı 15-20 kelimeyi geçmemeli ve Türkçe sözcükler kullanılarak oluşturulmalıdır. Başlık seçilirken aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır:
1) Başlık çalışma alanına özel olmalıdır. Ne çok uzun ne de çok kapsamlı olmalıdır.
2) Başlık çalışmanın konusunu ortaya koymalı fakat çok genel olmamalıdır.
3) Başlıkta kullanılan dil profesyonel bir dil olmalıdır. Başlıkta yer alan sözcükler etkili bir şekilde sıralanmalıdır.
ÖRNEKLER:
YÜKSEKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ZAMAN YÖNETİMİ BECERİLERİ İLE AKADEMİK BAŞARILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Veya;
YÜKSEKOKULDAN MEZUN OLACAK ÖĞRENCİLERİN ALAN BİLGİSİNİN GELİŞİM AŞAMALARI VE ÖRNEK OLAY İNCELEMESİ
ÖZET SAYFASI
Özette öncelikle araştırmanın amacına yer verilir. Daha sonra araştırmanın uygulanması kısaca açıklanır. Araştırmanın yönteminden söz edilerek araştırma tanıtılır ve uygulamanın nasıl yapıldığına değinilir. Son olarak kısaca araştırmanın bulguları ve sonuçları yazılır.
Özet başlık sayfasından sonra yer alır ve özetin yaklaşık 200 kelimeyi geçmemesine ya da bir sayfayı aşmamasına dikkat edilmelidir. Özetlerde şekil, tablo, kaynak vb. bilgilere yer verilmez, ayrıca alt başlık vb. kullanılmaz.
Özette aktarmalar yerine araştırmacının kendi ifadeleri yer almalıdır. Öncelikle çalışmanın ve yazarın adı, araştırmanın niteliği, hangi bölüme ait olduğu (Grafik, Çocuk Gelişimi vb.) ve unvanıyla birlikte ders sorumlusu öğretim elemanının ismi yer alır. Araştırmanın yapıldığı tarih ve kaç sayfa olduğu yazılır. Bu kısımda önemli olan tüm araştırmaya dair bilgilerin kısa aktarımını yapmak ve okuyucuya araştırmaya dair fikir kazandırmaktır. (Ek 4’de bir araştırma özeti örneği verilmiştir.)
İÇİNDEKİLER SAYFASI
İçindekiler bölümü de diğer bölümler gibi, büyük harflerle yazılmış İÇİNDEKİLER başlığı ile başlar.
İçindekiler sayfasında çalışmanın ana bölümünde (giriş, kavramsal çerçeve, yöntem, bulgular ve yorumlar, sonuç ve öneriler) ve arka bölümünde (kaynakça, ekler) yer alan bölüm ve alt bölüm başlıkları sayfa numaralarıyla birlikte sırasıyla verilir.
Başlıklar yazılırken hiçbir kısaltma yapılmaz. Bilgiler tek sayfaya sığmazsa, diğer sayfada yazı alanı üst kenarından başlanarak devam edilir. EK 5’de örnek bir “İÇİNDEKİLER” sayfası verilmiştir.

I. BÖLÜM

1. GİRİŞ
Bu bölüm araştırmaya dair özet bilgi veren ve birinci bölümü oluşturan kısımdır. Araştırma konusu olarak ele alınan problemin ne olduğuna, araştırmanın amacına, araştırmanın önemine ve araştırmada geçen önemli terimlerin hangi anlamlarda kullanıldığına ilişkin bilgilere yer verilir. Özet metni araştırmayı baştan sona kapsayan kısa bir bilgi verirken giriş bölümü araştırmanın temelini oluşturan bilgileri aktarır ve bu bakımdan birbirine karıştırılmamalıdır. Bu bölümde sırasıyla problem, amaç, önem, varsayımlar, sınırlılıklar ve tanımlara yer verilir.
1.1 Problem
Araştırma probleminin soru şeklinde yazılması çalışmayı kolaylaştıracak bir unsurdur. “Uygulamalı derslerde Öğrenci Başarısı” konulu bir araştırmanın problem sorusu başarıya etki eden faktörlerin ne olduğu veya başarının nasıl yükseltilebileceği şeklinde soruya çevrilebilir. Problem cümlesinin soruya çevrilişinde dikkat edilecek husus, sorunun biçimine göre araştırma yöntemi ve uygulamanın değişebilecek olduğudur. Başarıya etki eden faktörlerin ne olduğu sorusunda araştırmacı korelasyonel yöntemler kullanırken, başarının nasıl yükseltilebileceği sorusunda araştırmacı deney ve kontrol gruplarında çalışma yürütebilir.
Araştırma probleminin soru olarak ortaya konmasının ardından ise hipoteze kısaca yer verilmelidir. Hipotez yeni bir başlık değil, probleme bağlı olarak ortaya konan doğrulanmamış bilgidir. Araştırma bu bilginin sınaması olarak devam edeceğinden kısa ve anlaşılır biçimde hipoteze yer verilmelidir. Öğrenci başarısına etki eden faktörün bilgisayar destekli eğitim olduğu düşünülüyor ise bu hipotez açıkça yazılmalı; bu eğitimin başarıyı arttıracağı düşünülüyorsa H>0 şeklindeki ifade ile hipotez formüle edilmelidir. Başarı ile diğer faktörler veya eğitim metotları arasında bir fark olmadığı düşünülüyor ise H=0 olarak da ifade edilmelidir.
1.2 Amaç
Araştırmanın amacı ise araştırmaya konu edilen problemin çözümü ile ne hedeflendiğini ifade eder. Amaç açıklanırken kısaca çözümün katkısının ne olacağına değinilmelidir. Söz konusu araştırmanın yapılması ile ulaşılacak amaç birden fazla ise sıra ile her birine yer verilmelidir. Amaca bağlı alt amaçlar var ise bunlar alt amaçlar olarak ifade edilmelidir.
1.3 Önem
Araştırmanın önemi başlığında ise yapılan çalışmanın neden önem arz ettiğine açıklık kazandırılmalıdır. Bir araştırma her hangi bir problemi nitelikli ele alamıyor ve ortaya koyduğu çözümün gerçek hayatta karşılık geldiği bir değer yoksa çalışmanın da değeri ve önemi azalır. Dolayısı ile araştırmanın alan öğrencilerine, eğitimcilerine, eğitim ortamlarına, yöneticilerine, alan ile ilgisi olan kişilere katkılarının ne olacağı düşünülerek araştırmanın önemi yazılmalıdır.
1.4 Varsayımlar
Araştırmanın varsayımlar başlığı araştırmacı tarafından sınanmayan, baştan doğru kabul edilen durumları ifade eder. Ankete katılanların cevaplarının samimi olduğu varsayımı gibi doğrulanma ve ayrıca araştırma gerektirmeyen durumlar varsayımlar başlığına yazılır.
1.5 Sınırlılıklar
Sınırlılıklar başlığı ise araştırma ve araştırmacıyı sınırlayan durumlarını belirtir. Sınırlılıklar hem evrenin daraltılmasından hem de zaman, ekonomik koşullar gibi etmenlerden kaynaklanır. Araştırmayı sınırlayacak şekilde ortaya çıkan faktörler de bu başlıkta sıralanmalıdır.
1.6 Tanımlar
Araştırmada konu edilen alana dair terimler ise ayrıca açıklanarak okuyucuya sunulmalıdır. Söz konusu açıklamalarda yanlış anlaşılan veya bilinen terimler ile okuyucuya yabancı gelebilecek kelimeler seçilmeli, bu kısmın sözlüğe dönmeden özetlenmesine çalışılmalıdır.

II. BÖLÜM

2. GİRİŞ
Araştırmanın ikinci bölümünü oluşturan kavramsal çerçeve alanın yazın taraması yani literatür çalışması oluşturur. Çalışmaya konu edilen alana dair yazılı kaynaklar; kitap, makale, bildiri gibi akademik çalışmalar başta olmak üzere yapılan taramalar bu bölümde ele alınır.
Bu bölümde konuya bağlı olarak gerekirse alt başlıklar kullanılabilir. Araştırmanın kapsadığı alan basitten zora, yalınlıktan karmaşıklığa doğru ele alınmalıdır. Öğrenci başarısının konu edildiği bir çalışmada öğrenci başarısının bilgisayar destekli eğitim ile yükseltilebileceği araştırılıyorsa öğrenci, öğrenci başarısı, öğrenci başarının nasıl yükseltilebileceği, başarıya etki eden faktörler, bilgisayar destekli eğitim gibi başlıklar literatürden taranmalı ve başlıklar halinde ele alınmalıdır. Kavramsal çerçeve basitten başlayarak probleme dair durumu açıkça ortaya koymalı ve betimlemelidir. Kavramsal çerçeveye dair yapılan alan yazını taraması hem araştırmacının ön bölümde ele aldığı başlıkların kontrolü hem de kullanacağı yöntemi belirlemesinde fikir sahibi olması açısından önemlidir. Araştırmanın bu bölümünde elde edilen bilgiler kimi zaman araştırma sorusu ya da hipotezinin yeniden ele alınarak düzeltilmesini sağlaması bakımından da önemlidir.
Araştırma ile ilgili literatür taraması ve araştırma ile ilgili çalışmaların yer aldığı bu bölümde, konu ile ilgili detaylı açıklamalar yapılır. Amaçlara göre düzenlenen içerikte konu ile ilgili alıntılara kaynak gösterilerek yer verilir. Herhangi bir kaynaktan alıntılanan cümlelerin sonuna öncelikle yazarın soyadı yazılır, basım yılı ve sayfa ile devam edilir. (Kaynakça bölümünde gösterilmiştir.) Kaynaklar ile desteklenen bölümde ayrıca araştırma konusu ile ilgili yorumlar yer alır. Kaynaklardan derlenen bilgiler konu ve amaç ile alakalı olarak bu yorumlar ile birlikte aktarılır. Kavramsal çerçeve ilgili alan yazınına dair çalışmaları özetlerken probleme dair çerçeveyi de meydana getirir. Bu bölüm problemin neden ele alındığına da açıklık kazandırmalıdır. Probleme dair çözüm ihtiyacı ve çözüm yoluna dair gereklilik ifade edilerek bölüm bitirilmelidir.

III. BÖLÜM

3. GİRİŞ
Araştırmanın üçüncü bölümünü yöntem oluşturur. Araştırma probleminin soruya nasıl çevrildiği yöntemi etkiler. Betimsel araştırmalar tarihi, etnografik ya da tarama modeli gerektirirken ilişkileri araştıran bir çalışma korelasyonel ya da nedensel karşılaştırmalı model gerektirir. Araştırmacının müdahalesinin gerçekleştiği çalışmalar ise deneysel modelli araştırmalardır. Araştırma yöntemine göre veri toplama araçları da çeşitlilik gösterir ve bu bakımdan araştırma yöntemi dikkatli seçilmelidir. Ayrıca sınırlılıklar da gözetilmelidir. Bu bakımdan seçilecek araştırma modeli hem konuya uygun hem de sınırlılıklar dâhilinde kullanılabilir olmalıdır. Araştırma yöntemi ve verilerinin toplanmasına dair olan bilgiler yöntem bölümünde aktarılır.
3.1 Araştırmanın Modeli
Araştırma konusu özelliklerin tanımlanması ağırlıklı ise tarama, tarihi veya etnografik araştırma modellerinden biri tercih edilir. Eğer araştırma etki veya ilişkileri ölçmeye, bulmaya yönelik ise de korelasyonel veya nedensel karşılaştırma modelleri kullanılabilir. Araştırmacının araştırmaya dahil olduğu durumlarda da müdahaleli modellerden deneysel araştırma modeli bu başlık altına yazılmalıdır.
Araştırma modelinin seçiminde araştırma problemi, amaçlara dikkat edilmeli ve bu başlık altında hangi modelin neden seçildiği açıklanmalıdır.Araştırmanın nerede, ne kadar süre yürütüldüğü, nasıl gerçekleştirildiği de bu başlık altında aktarılır.
3.2 Evren ve Örneklem
Evren araştırma konusunun kapsadığı tüm elemanları kapsar. Bir anlamda yürütülmekte olan çalışmanın genelleneceği alanı belirtir. Evren olarak araştırmanın kapsadığı alan varsa sayısal değerleri ile ifade edilir. “Bilgisayar kullanımı ve cinsiyet ilişkisi”ne yönelik bir araştırmada kullanılmakta olan tüm bilgisayarların sayısına ve cinsiyet bilgisine ulaşılabiliyorsa evren; “35 milyon hanede 45 milyon bilgisayar ve 55 milyon aktif bilgisayar kullanıcı” şeklinde, “25 milyon kadın, 20 milyon erkek kullanıcı” gibi ek bilgileri ile ifade edilmelidir.
Örneklem ise evreni temsil eden kümeyi ifade eder. Araştırmada tüm evren birimlerine ulaşılamıyorsa ulaşılabilen birimlerin evreni temsil etmesi sağlanarak örneklem oluşturulur. Örneklemin hangi yöntemle ve neden seçildiği açıklanarak örneklem büyüklüğü bu başlık altında aktarılır.
3.3 Verilerin Toplanması
Araştırma konusuna yönelik yapılan çalışmada tespit edilen örneklemin nasıl ele alınıp değerlendirileceği verilerin toplanması başlığı altında açıklanır. Verilerin nasıl ve hangi yöntemle toplandığı, neden bu yöntemin seçildiği açıkça aktarılmalıdır.
Araştırma sorusunun araştırma yöntemine etki ettiği gibi seçilen yöntem de verilerin toplanması ile yakından ilişkilidir. Yönteme uygun olarak gözlem, görüşme, anket, test gibi veri araçlarından biri seçilebilir. Hangi veri toplama yönteminin neden seçildiğinin açıklanmasının yanı sıra geçerlik ve güvenirliğe dair bilgiler de bu başlık altında aktarılmalıdır.
3.4 Verilerin Analizi
Verilerin analiz edilmesinde kimi programlardan ve istatistik tekniklerinden faydalanılabileceği gibi dar kapsamlı araştırmalarda veriler karşılaştırılarak da sunulabilir. Bu başlık altında elde edilen verilerin araştırma problemine ve çözümüne ilişkin olarak nasıl ele alındığı önemlidir.

IV. BÖLÜM

4. BULGULAR VE YORUMLAR
Araştırmanın dördüncü bölümünü oluşturan bu başlıkta verilerin analizinden elde edilen bulgulara ve varsa sayısal değerlerine yer verilir. Verileri toplama yöntemi ile elde edilen ve analiz edilerek ortaya çıkarılan bulgular, söz konusu bulguların problem ve çözümüne ilişkin yorumlar açıkça yazılır. Bulgular araştırmanın amacına yönelik olarak ele alınmalı ve yorumlar da bu doğrultuda değerlendirilmelidir.
Bulgular ayrı bir paragrafta elde edildiği şekilde, yorumlar ise başka bir paragrafta hipotezin niçin reddedildiği ya da doğrulandığını ortaya koymalıdır. Bulgulara dair veriler tek bir tabloda kısaca özetlenebiliyorsa bulgular başlığı altında sunulmalı, uzun açıklamalı grafik ve tablolar ise araştırma kaynakçasının ardından oluşturulacak eklerde yer almalıdır.

V. BÖLÜM

4. SONUÇ VE ÖNERİLER
Araştırmanın beşinci ve en son bölümünde oluşturulan bu kısımda araştırma konusuna dair çıkarılacak sonuçlara yer verilir. Öneriler uygulama veya konuya dair eksik görülen yanların da eleştirisi niteliğinde olabilir. Her bir önemli sonuç incelenirken;
• Gerçekten bu sonuç önemli mi? Neden?
• Sonuç önceki araştırmalarla tutarlı mı? Tutarlı değilse neden?
• Sonuç farklı açılardan ifade edilebilir mi?
• Alternatif ifade şekillerinden öncelikli olanlar var mı?
• Sonuç daha ileri düzeylerde ve farklı ortamlarda araştırma yapma açısından önemli mi?
• Eğer sonuç ileri araştırmalara yol açıyorsa bu araştırmalar neler olabilir?
sorularına cevaplar verilmelidir.
Araştırmanın teorik ve uygulamayla ilgili sonuçları ortaya konularak geliştirilmesi yönünde önerilerde bulunulabilir veya yeni bir araştırma tavsiye edilebilir. Bu açıklamalar kısa olmalı ve aşağıdaki sorular göz önüne alınmalıdır.
• Araştırma bilime ne katkı sağladı?
• Çalışma orijinal bir problemin çözülmesine nasıl katkı sağladı?
• Teori ve uygulama açısından araştırmadan hangi sonuçlar çıkarılabilir?
Yapılan öneriler araştırmaya dayalı olmalıdır. Araştırmanın amaç ve alt amaçları, hipotezleri vb. dikkate alınmalıdır. Araştırmayla doğrudan ilgili olmayan konular hakkında önerilerde bulunulmamalıdır.

SON SÖZ
Alıntılar (Aktarmalar) ve Kaynak Gösterme
Araştırmalarda, özellikle problemin tanımlanması, araştırma yönteminin belirlenmesi ve bulguların yorumlanması aşamalarında geniş bir literatür taraması yapılır. Bu taramalarda, diğer araştırmacı ve düşünürlerin yaptıklarından yararlanılır. Araştırmalarda yapılan aktarmalarda, araştırmacı neyi, nereden ve nasıl aldığını belirtmek zorundadır. Kuralına uygun yapılmayan aktarmalar fark edildiğinde, araştırmanın reddine neden olur.
Doğrudan aktarmalarda alıntı, ana düşünce, biçim ve içerik yönünden değiştirilmeden araştırmada yer alır. Örneğin;
“Planda, araştırma ile ilgili çalışmalarda önce yurdumuzda her alanda araştırma çalışmalarının bugünkü durumu incelenmiş ve buna bağlı ... araştırmaya ... verilecek yön tayin edilmiştir (DPT, 1963, s.463).
Alıntı Örnekleri:
• “Kendi alanlarında ve öğretim sürecinde tam anlamıyla yeterli öğretmenler olmaksızın eğitimsel ve endüstriyel öğretim programı tam olarak başarılı olamaz” (Miller ve Miller, 2002, s.1).
• “Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişiklik meydana getirme sürecidir. Kültürlemenin belli bir çeşidi olduğunu söylediğimiz eğitim, yani kasıtlı kültürleme ile kasıtsız kültürleme bir arada ve birbirini etkileyerek vuku bulmaktadır” (Ertürk, 1998, s. 12,13).
Alıntıların eklenmesinde MS Word 2007 ve üstü sürümlerde Başvurular sekmesinden kaynakları yönet kullanılarak yararlanılan kaynakça listesi oluşturulabilir ve her alıntı için kütüphaneye eklenen yayın yine başvurular sekmesinden alıntı ekle seçilerek otomatik eklenebilir. Bu yolla alıntı eklenirken sadece yazar adı ve yayın yılı eklenmeli, sayfa numarası belirtilmelidir.
Kaynakça Sayfası
Kaynakça araştırılan konuya ilişkin tüm yayınların, alfabetik olarak sıralandığı bir bölümdür. Kaynaklar arasında birer normal satır aralığı bırakılır. Böylece, her kaynak yazar soyadı ile kolayca fark edilecek şekilde sıralanmış olur.
Yazılı bir kaynağın tanıtılmasında üç tür bilgi verilir. Bunlar, sıra ile “yazar adı”, “eser adı” ve “yayım bilgileri (basım sayısı, cilt ve sayı numaraları, yayın yeri, yayınevi ve yayın tarihi)”dir.
Unvan belirten “Prof. Dr.” ve “Müh.” gibi kısaltmalar, tanıtıcı bilgi olarak yazar adı ile birlikte verilmez. Çünkü, okuyucunun dikkati söyleyenden çok söylenene yöneltilmelidir.
Örnekler:
• Türk Dil Kurumu. (1969). Türkçe Sözlük (Genişletilmiş baskı). Ankara: TDK.
• Sadie, S. (Ed). (1980). The New Grove Dictionary of Music and Musicians. (6th ed. Vols. 1-20). London: Macmillan.
• Johnson, R.S. (1991, January). Early Data on Trauma Symptom. Paper presented at the First International Congress of Medicine, San Diego, CA.
• Köklü, N. (25-27 Kasım 1996). Üniversite Öğrencilerinin İstatistik Kaygı Puanlarına Etki Eden Faktörler. Devlet İstatistik Enstitüsü Araştırma Sempozyumunda sunuldu, Ankara.
• Beach, Dennis. (December 2003). A Problem of Validity in Education Research.
İnternetten yapılan taramalardan faydalanılıyor ise aynı kurallar geçerli olmakla birlikte söz konusu sayfanın adresi ve tarih de kaynakçaya eklenir ve alfabetik listenin en sonunda “web kaynakları” başlığı altında listelenir.
• Qualitative Inquiry, Vol. 9; 859 -873. Web: http://qix.sagepub.com/cgi/ reprint/9/6/859 adresinden 15 Mart 2013’de alınmıştır.
• From character to personality. (1999, Dec). APA Monitor, 30 (11). Web: http://qix.sagepub.com/cgi/ 8 Nisan 2013’de alınmıştır.
Kaynakçanın oluşturulmasında MS Word 2007 ve üstü sürümlerde başvuru sekmesinden kaynakları yönet seçilerek kullanılan kaynaklar girilebilir. Araştırmanın sonuna eklenecek kaynakça için de başvurular sekmesinden kaynakça seçilerek otomatik kaynakça oluşturmak mümkündür. Kaynakça stili ise APA Sixth seçilmelidir.

GENEL BİÇİM VE YAZIM PLANI

Kağıt Boyutları ve Ağırlığı
Araştırma önerileri ve araştırma yazımlarında birinci hamur, en az 75 gramlık beyaz kâğıt kullanılmalıdır. Kullanılacak kâğıdın boyutları, araştırma ciltlenip kesildikten sonra 20x28 cm olacak şekilde seçilmelidir. Bunun için önerilen kâğıt 21x29.7 boyutlarındaki A4’tür.
Sayfa Düzeni, Sayfa Numarası ve Yazı Biçimi
Sayfanın sol ve üst kenardan 4 cm, alt ve sağ kenarından ise 2.50 cm boşluk bırakılmalıdır (EK 1). Dipnotlar dâhil tüm yazılanlar bu sınırlar içinde yazılmalıdır. Dış ve iç kapakta sayfa numarası gösterilmez. Araştırmanın metin kısmında ise sayfa numaraları (1,2,3, ... gibi), yazı alanının sağ üst köşesine yazılır. Bölüm başlıklarının yer aldığı sayfaların numaraları sayfada gösterilmez. Araştırma, normal satır aralığında (1,5 satır), Times New Roman karakterinde ve 12 punto ile yazılmalıdır. Yeni bir alt başlığa geçişte ise iki satır aralığı boşluk bırakılır. Her paragraf, yazı alanı sol kenarından bir “tab” içeriden başlar.
Başlık Sistemi
Araştırmalarda konuları ve aralarındaki hiyerarşik ilişkileri yansıtan ana hatların yazıdan da kolayca çıkartılabilmesi gerekir. Bu nedenle, bölüm ve alt bölümleri temsilde kullanılan başlık türünün yazı alanına yerleştirilmesi ve gerekirse numaralandırılması özel bir önem taşır.
Bölüm Başlıkları
Araştırmada ana bölüm başlıkları yazı alanının üstünde ortada, büyük harflerle ve koyu puntolarla verilir. Bölüm numarası ile bölüm adı arasında bir normal satır aralığı bulunmalıdır. Bölüm başlığı ile bölümün ilk paragrafı arasında 2 normal satır aralığı boşluk bırakılır. Çizelge ve şekillerden önce ve sonra da 2 normal satır aralığı bırakılır.
Bölüm ve Alt Bölümlerin Numaralandırılması
Araştırmalarda ana bölümler 1,2,3,4,5,6,7,8,9 ile numaralandırılır. Ayrıntıların çok olduğu bazı araştırmalarda, alt bölümler de çift numaralama sistemi ile numaralandırılabilir. Bu amaçla, her alt bölüm, içinde yer aldığı bölüm ve alt bölümlerin numarasını da alır; 1.1, 1.1.1, 1.1.2, 1.2 gibi. Örneğin; 1.1, birinci bölümün birinci alt bölümü; 1.1.1, birinci bölümün birinci alt bölümünün birinci alt bölümü anlamına gelir.
TABLOLAR, ŞEKİLLER VE GRAFİKLERİN HAZIRLANMASI VE YERLEŞTİRİLMESİ
Tablolar
Tablolar, ilişkili maddeleri sınıflandırarak okuyucunun karşılaştırma yapmasına imkân sağlar. Tablolar, genelde sayısal verileri sunmak için kullanılır. Ancak, nitel karşılaştırmalar için de metin içeren bir tablo kullanılabilir. Sayısal veri içeren tablolar, bir bakışta anlam yüklenebilecek biçimde düzenlenmelidir.
Bir araştırmada ne kadar tabloya yer verilmesi gerektiği noktasında dikkatli olunmalıdır. Öncelikle, tablo sayısı arttıkça bilgileri ilişkilendirmek zorlaşır. İkincisi, metin miktarı ile tablo büyüklüğü orantısız olduğunda, hem sayfa yerleşiminde problem çıkar hem de okuyucunun takip etmesi zorlaşır. Bu nedenlerden dolayı tablolar, araştırma içeriği ile doğrudan ilgili önemli verileri ve sayısal değerlerin çokluğu nedeniyle anlaşılması zorlaşacak bilgileri sunmak için kullanılmalıdır. Kısa ve basit tablolardaki verileri metin olarak sunmak daha etkilidir. Ayrıca, metin içinde tabloya atıfta bulunulmalı ve okuyucunun neye bakması gerektiği belirtilmelidir. Metinde, sadece tablodaki önemli noktalar tartışılmalıdır. Bu açıklamalara ek olarak aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
• Karşılaştırılacak veriler birbirine yakın düzenlenmelidir.
• Tablo, metinde ilk atıfta bulunulan kısma yakın bir yere yerleştirilmelidir.
• Tablolar metin içindeki sıralarına göre numaralandırılmalıdır. Eklerde verilecek tablolar için numaralandırma ekle birlikte yapılmalıdır (Tablo 1 gibi).
• Tablodaki her bir satır ve sütunun kısa başlıkları olmalıdır.
• Her bir tablonun kısa, öz ve açıklayıcı bir başlığı olmalıdır.
Örnek:

Şekiller
Tablo dışındaki bütün görsellere “şekil” denir. Şekil; bir çizim, grafik, fotoğraf, harita vs. olabilir. Şekiller;
• Metni tekrarlamak yerine desteklemelidir.
• Sadece önemli bilgileri içermelidir.
• Anlamayı zorlaştırıcı ayrıntılar içermemelidir.
• Okuması kolay olmalıdır – öğeleri (yazı, çizgi, semboller, etiketler vs.) yeterince büyük olmalıdır.
• Anlaması kolay olmalıdır – amacı açık olmalıdır.
• Benzer şekillerle tutarlı kullanılmalıdır - aynı biçimde hazırlanmalıdır.
Grafikler
Veriler arasındaki ilişkileri (karşılaştırma ve dağılımlar) göstermek için kullanılır.
• Çizgi grafikleri iki sayısal değişken arasındaki ilişkiyi göstermek için kullanılır. Bağımsız değişken yatay eksen üzerinde, bağımlı değişken dikey eksende gösterilir.
• Sütun grafikler bağımsız değişken sınıflandırıldığında kullanılır.
• Resimli grafikler gruplar arasındaki basit sayısal farklılıkları göstermek için kullanılır.
• Pasta (dilim) grafikleri her değerin bütün içindeki payını (yüzdeler ve oranlar) göstermek için kullanılır. Karşılaştırılan maddeler beş veya daha az olmalıdır.
• Şemalar bir grup veya nesnenin parçaları arasındaki ilişkiyi veya bir süreçteki işlemlerin sırasını göstermek için kullanılır. Örneğin; örgüt şemaları bir grubun hiyerarşisini, akış şemaları bir sürecin aşamalarını gösterir.
• Çizimler bir görüntü veya fikrin herhangi bir boyutunu vurgulamak için kullanılır.
Araştırmaların Derlenip Dosyalanmasında İzlenicek Sıra
Araştırmaların derlenip ciltlenmesinde aşağıdaki sıraya uyulacaktır.
Kapak Sayfaları
Dış kapak için beyaz dosya kağıdı kullanılmalıdır. Dış kapakta, EK 2’de verilen örnekte görüldüğü gibi, kurum (Üniversite, Yüksekokul, Bölüm ve Program) adı, araştırmanın adı, araştırmanın hangi düzeyde olduğu (lisans/önlisans), araştırmayı hazırlayanın adı-soyadı ve şehir adı-tarih yer alır. Dış kapakta yer alan yazılardan kurum adları, araştırmanın adı ve düzeyi 14 punto büyük harflerle; araştırmayı hazırlayanın adı-soyadı ile şehir adı-tarih, 12 punto küçük harflerle yazılır. Ardından EK 3’de verilen örnekte olduğu gibi danışman ek bilgileri ile iç kapak yer alır.
Ekler
Burada metin içinde verilmesi uygun görülmeyen çizelgelere, belgelere, çalışmada kullanılan anketlere, ölçeklere vb. bilgilere yer verilir. Eklerin başlığı, ek numarası ve adından oluşur.

EK 1. YAZI ALANI ÖLÇÜLERİ


EK 2. DIŞ KAPAK ÖRNEĞİ


EK 3. İÇ KAPAK ÖRNEĞİ


EK 4. ARAŞTIRMA ÖZETİ ÖRNEĞİ


EK 5. İÇİNDEKİLER SAYFASI ÖRNEĞİ

ÖĞR. GÖR. HACER HANCI